Tại Việt nam, Số lượng trẻ béo phì tăng nhanh được các chuyên gia dinh dưỡng và nhà nghiên cứu chỉ ra mấy nguyên nhân sau:
Thứ nhất, các bậc phụ huynh bận rộn đi làm không có thời gian chăm sóc, nấu ăn cho con trẻ như trước đây, thay vào đó là dẫn trẻ đi ăn tại các tiệm đồ ăn nhanh đã trở thành thói quen của trẻ. Trẻ em trong độ tuổi từ 4-19 tuổi tiêu thụ lượng thức ăn nhanh rất lớn. Những loại thức ăn này chứa hàm lượng chất béo, lượng đường rất cao
Thứ hai, việc sử dụng thường xuyên nước ngọt trong các bữa ăn cũng làm tăng khả năng mắc bệnh béo phì. Trẻ thường thích uống nước ngọt hơn là uống sữa và nước
Thứ ba, xu hướng trẻ ít vận động ở các nước phát triển đã lan tới các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam. Thời gian rảnh rỗi trẻ thường được cho xem phim, chơi game, ăn uống, tụ tập bạn bè…
- Quá tải calo
Về phương diện chuyển hoá, béo phì do quá tải calo vượt quá nhu cầu cơ thể. Tuy nhiên có sự khác nhau tuỳ cá nhân trong sử dụng năng lượng và nhu cầu cơ vân.
Quá tải calo thường do ăn nhiều. Ăn nhiều vượt quá nhu cầu cơ thể thường là nguyên nhân béo phì hay gặp nhất, chiếm tới 95%
- Bệnh tâm thần kinh
Giảm hoạt động thể lực mà không giảm ăn: gặp ở người già hoặc ít hoạt động.
- Do di truyền
69% người béo phì có bố hoặc mẹ béo phì; 18% cả bố lẫn mẹ đều béo phì, chỉ có 7% là có tiền sử gia đình không ai béo phì.
Theo Mayer J. (1959) nếu cả bố lẫn mẹ đều bình thường thì 7% con họ sẽ bị béo phì. Nếu một trong hai người béo phì thì có 40% con họ bị béo phì. Nhưng nếu cả bố lẫn mẹ bị béo phì thì tỉ lệ béo phì ở con là 80%.
Phân định giữa vai trò của di truyền thực sự và vai trò của dinh dưỡng còn chưa rõ. Di truyền có tính trội và yếu tố di truyền làm cho khả năng phân chia tế bào mỡ dễ dàng hơn.
- Nguyên nhân nội tiết
- Hội chứng Cushing
Phân bố mỡ ở mặt, cổ, bụng, trong khi các chi gầy nhỏ.
- Cường insulin
Do u tụy tiết insuline, tăng ăn ngon, ăn nhiều và tân sinh mô mỡ, tăng tiêu glucid.
- Giảm hoạt tuyến giáp
Hiếm, phải chú ý rằng chuyển hoá cơ bản được biểu thị bằng calori/m2 bề mặt da thường giảm ở người béo phì. Thật vậy, bề mặt da gia tăng là do tăng mô mỡ, là mô ít tiêu thụ oxy. Trái lại, trong phần lớn các trường hợp béo phì khác, sự giảm chuyển hoá cơ bản này không có nguồn gốc tuyến giáp.
- Hội chứng béo phì-sinh dục (hội chứng Froehlich hay Babinski-Froehlich)
béo phì ở thân và gốc chi và suy sinh dục, biểu hiệu ở thiếu niên với ngừng phát dục cơ quan sinh dục, có thể kèm rối loạn khác như đái tháo nhạt, rối loạn thị lực và tâm thần. Theo A. Froehlich nguyên nhân do u vùng dưới đồi.
- Do thuốc
Gần đây, thuốc được thêm vào danh mục nguyên nhân của các yếu tố béo phì, bởi vì gia tăng dược liệu pháp. Tăng cân có thể là sản phẩm của các hormone steroides và 4 nhóm chính của các thuốc kích thích tâm thần:
- Kháng trầm cảm cổ điển (3 vòng, 4 vòng, ức chế IMAO).
- Lithium
- Thuốc chống loạn thần
Nguồn bài viết http://bio4stop.com
Tham khảo tài liệu của: PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng. Nguyên Trưởng khoa nhi bệnh viện Bạch Mai.
